Storm Ciara velde in Zottegem een 150 jaar oude populier. De lokale gemeenschap rouwt en organiseert een wake om herinneringen uit te wisselen. ‘Ik vond steun in zijn eenzaamheid.’

‘Ik wist niet dat hij er zo slecht aan toe was. Niemand wist dat.’ Danny Cantaert, 57 jaar, staat verslagen aan de voet van de gevallen populier die, zegt hij, een centrale rol speelde in zijn hele ­leven. Hij neemt een stuk hout tussen zijn vingers. ‘Het is zo week als spons. Rot.’ Zwammen en insijpelend water verteerden de stam. Ciara, de storm die zondag over ons land trok, gaf de laatste duw. Rond 15 uur ging de boom tegen de vlakte. De doffe klap was hoorbaar tot beneden in de dorpen – en zindert nog altijd na.

‘Ik ben in de streek geboren en getogen en ik heb nooit anders ­geweten dan dat deze boom er was’, zegt Jonas D’Haeseleer (36), die samen met zijn gezin nog snel een foto komt nemen. Hij is lang niet de enige. ‘Het geeft een vreemd gevoel’, zegt de jonge vader. ‘Een oersterke boom zoals deze blijft voor eeuwig staan, dacht ik altijd. Maar ook hij moet zich blijkbaar ooit ­gewonnen geven.’

Trouwfoto’s

De Marilandicapopulier – ‘onze populier’, zoals hij in Zottegem bekendstaat – had nochtans de twee wereldoorlogen doorstaan. Vlaanderen nam hem op als beschermd monument en schat hem op ongeveer 150 jaar oud. ‘Hij staat op de plaats waar vroeger de vierschaar gehouden werd (waar recht werd gesproken, red.) en waar oude wegen samenkomen’, is te lezen op de website van Erfgoed Vlaanderen. De voorganger van de populier die zondag geveld werd, prijkte op de Ferrariskaart aan het einde van de achttiende eeuw.

Ook toen al stond hij eenzaam op een verder volledig vlakke heuvelrug, het hoogste punt in de omgeving. Elke dag passeren honderden wandelaars en fietsers om van het uitzicht te genieten. ‘De populier was een belangrijk ijkpunt in het landschap’, zegt Stefan Fostier. ‘Je zag hem op kilometers afstand staan. Iedereen kent hem. Het was een plek om na te denken, om tot rust te komen. Vooral ’s avonds, bij zonsondergang.’

Op Facebookpagina ‘Zottegem – Je moet het zien om te geloven’, waarop Danny Cantaert foto’s van zijn gemeente deelt, golven de ­reacties en verhalen binnen. ‘Ik ben er ten huwelijk gevraagd’, schrijft Poema de Roste. ‘Een deel van onze trouwfoto’s is er ­ge­nomen. Veel mooie herinneringen aan “onze” boom.’ Anderen ontmoetten in de schaduw van zijn kruin het lief dat later hun man of vrouw werd, of namen er de communiefoto’s van hun kinderen.

Vrijdag organiseert Fostier een wake voor de boom. ‘Dat leek mij heel normaal. Het is tenslotte niet zomaar een boom. We zullen samenkomen en herinneringen uitwisselen. Ik breng de jenever mee en misschien maken we wel een kampvuur.’

Genen bewaren

Geveld op de grond vormt de geliefde populier een grillig beeld. De grote takken gaan alle richtingen uit, de kleinere liggen verhakkeld op de grond. De boom was niet alleen bekend omdat hij majestueus en mooi was, hij capteerde ook andere emoties. ‘Mijn vader ligt begraven op het kerkhof verderop’, vertelt Dieter Everaert. ‘De boom was het eerste wat je zag als je daar de poort buitenwandelde. Voor mij symboliseerde hij de eenzaamheid die ik op dat kerkhof voel – zoals hij daar moederziel ­alleen op die hoge heuvelrug stond. Ik vond daar steun in. Ook nu hij dood is, zal hij nieuw leven voortbrengen. Dat is een troostende gedachte.’

In eerste instantie zal wat rest van de populier naar het kerkhof gebracht worden – de meest praktische plek om hem tijdelijk op te bergen. Maar daar zal hij niet blijven. ‘In de 19e eeuw zijn veel Marilandica-populieren geplant’, zegt Thijs Haustraete van de Zottegemse groendienst. ‘Maar nu is hij vervangen door soorten die sneller groeien. Daarom is het belangrijk om de genen van deze boom goed te bewaren.’

Hij en collega’s verzamelden al takken en twijgen die ze zullen opkweken om hen dan weer te planten in de gemeente. ‘We zullen ook een oproep aan de bewoners doen, die dan zelf mooie plekken kunnen kiezen.’ Waar zeker een nieuwe boom komt, is op de plek waar de oude tegen de vlakte is gegaan. ‘Ik zal het niet meer mogen meemaken dat die twijgjes zo groot zullen worden als onze oude boom ooit was’, zegt Cantaert. ‘Dat zal voor de volgende generaties zijn.’